Home AMAKURU ACUKUMBUYE Umwaka wa 2020 utwaye ibikomerezwa bya Afrika byinshi.

Umwaka wa 2020 utwaye ibikomerezwa bya Afrika byinshi.

Uyu mugabane wacu wa Africa wakozwe mu nda n’uyu mwaka wa 2020. Usibye icyorezo cya Covid-19 cyibasiye isi yose, Abanyafrica ntibazibagirwa uyu mwaka kuko watwaye abayobozi bayo,cyangwa abigeze kuba abayobozi.

Haba abo Covid-19 yatwaye,haba abazize urw’ikirago cyangwa izindi ndwara, uyu mwaka udutwaye ibikomerezwa nk’abanyafrica.
Inkuru dukesha Africanews.com iratwereka urutonde rw’abaprezida (abari bakiriho cyangwa bavuye ku butegetsi) ndetse na ba Minisitiri b’intebe batandukanye batabarutse muri uyu mwaka wa 2020.

N’ubwo hari ibindi bihangange uyu mwaka watwaye nka Manou Dibango, umukinnyi w’ikirangirire mu ikipe y’igihugu ya Senegal Pape Diuof ndetse na Hachaalu Hundessa umuririmbyi w’ikirangirire wo muri Ethiopia ndetse n’abandi, aha turababwira urutonde rw’abanyapolitike gusa barimo abaperezida cyangwa ababaye abaperezida, ndetse naba minisitiri b’intebe batabarutse muri uyu mwaka.
Daniel Arap Moi: Uwabaye Perezida wa 2 wa Kenya kuva igihe yaboneye ubwigenge,yatabarutse muri Gashyantare 2020 afite imyaka 95.

Uyu mugabo wanabayeho umwarimu mu mashuri abanza, niwe muperezida wayoboye Kenya igihe kirekire, kuva 1978 kugeza 2002, mbere akaba yari Visi Perezida kuva 1967 kugeza 1978 abaye Perezida aho yasimbuye Jomo Kenyata. Uyu nawe yasimbuwe na Mwai Kibaki.
Edem Kodjo: Uyu mugabo ukomoka mu gihugu cya Togo yatabarutse kuya 11 Mata 2020 atabarukira I Paris mu Bufaransa aho yari afite imyaka 82. Uyu munyapolitike ndetse akaba n’umudipolomate wari ukomeye muri iki gihugu, yabaye Minisitiri w’intebe inshuro 2, kuva mu mwaka wa 1994 kugeza 1996 no kuva 2005 kugeza 2006.
Yanabaye minisitiri w’imari kuva 1973 kugeza 1976 na minisitiri w’ububanyi n’amahanga 1976 kugeza 1978. Ku itariki ya 18 kugeza 22 Kanama 1978 mu nama ya OUA (Organisation de l’Unite Africainne) yabereye I Khartoum muri Sudani,uyu mugabo yatowe nk’umunyamabanga wayo kugeza mu mwaka wa 1983.
Pierre Nkurunziza: Uyu mugabo wari Perezida w’u Burundi yatabarutse tariki 8 Kamena 2020 azize indwara y’ubuhumekero bwatumye umutima uhagarara kubera kudahumeka neza. Uyu mugabo akaba yari amaze imyaka 15 ayobora iki gihugu cy’u Burundi, aho nyuma yo kwitaba Imana yasimbuwe na Evariste Ndayishimiye, wari umaze gutsinda amatora.
Emmanuel Issoze Ngondet: Uyu mugabo ukomoka mu gihugu cya Gabon, yabaye Minisitiri w’intebe w’icyo gihugu kuva 2016 kugeza 2019, yanahagarariye kandi igihugu cye mu muryango w’abibumbye kuva 2008 kugeza 2009, ndetse anaba minisitiri muri minisiteri zitandukanye mu gihugu cye, ndetse anaba ukuriye akanama k’umutekano mu muryango w’abibumbye.
Amadou Gon Coulibaly: Uyu mugabo ukomoka muri Cote d’Ivoire yatabarutse ku myaka 61 mu murwa mukuru Abidjan. Coulibaly wari inshuti magara ya Perezida Ouattara, yari minisitiri w’intebe kuva 2017 kugeza atabarutse kuya 8 Nyakanga 2020. Uyu kandi yari umukandida mu matora ya Perezida wa Repubulika muri iki gihugu yagombaga kuba muri 2020 akaba yari yitezweho kuyatsinda no kuyobora iki gihugu, kuko ishyaka yari abereye umukandida ariryo n’ubundi riri ku butegetsi.
Benjamin Mkapa: Uyu mugabo wayoboye Tanzania yatabarutse kuwa 25 Nyakanga 2020,akaba ari Perezida wa gatatu wa Tanzania. Yayoboye Tanzania kuva 1995 kugeza 2005 aho yasimbuwe na Jakaya Mrisho Kikwete. Uyu mugabo akanba azwi nk’umuhuza mu biganiro by’amahoro mu karere k’ibiyaga bigari ndetse no haze yako,aho yabaye umuhuza mu guhosha imvururu zakurikiye amatora yabaye mu mwaka wa 2007 muri Kenya.
Jerry John Rawlings: Uyu mugabo ukomoka mu gihugu cya Ghana, yatabarutse kuwa 12 Ugushyingo 2020 afite imyaka 73,akaba yarabaye Perezida w’iki gihugu inshuro eshatu,inshuro imwe ashyizweho n’igisirikare, n’izindi nshuro ebyiri atsinze amatora. Akaba yarafashwe n’uburwayi bwaje no kumuhitana nyuma y’ibyumweru bitatu nyina umubyara nawe atabarutse.
Amadou Toumani Toure: Uyu mugaboo ukomoka mu gihugu cya Mali ndetse akaba yaranayoboye iki gihugu kuva 2002 kugeza 2012,yatabarutse kuwa 9 Ugushyingo 2020 afite imyaka 72. Akaba yari umusirikare ukomeye cyane (umuparakomando) wari unafite ipete rya jenerali.
Mamadou Tandja: Uyu mugabo wayoboye igihugu cya Nijeri, yatabarutse kuwa 24 Ugushyingo 2020 ku myaka 82. Akaba yarayoboye iki gihugu kuva 1999 kugeza 2010.
Pierre Buyoya: Uyu mugabo wayoboye u Burundi yatabarutse kuwa 17 ukuboza 2020. Uyu mugabo wayoboye u Burundi inshuro 2, kuva 1987 kugeza 1993 no kuva 1996 kugeza 2003, atabarutse yari yaraciriwe urubanza na leta y’u Burundi azira kuba mu bishe Perezida Merciol Ndadaye muri 1993. Amakuru avuga ku rupfu rwa Buyoya yatangajwe na Radiyo Ijwi rya Amerika, avuga ko yaguye mu nzira ajya kwivuriza I Paris mu Bufaransa,ndetse akanavugwa ko ashobora kuba yazize nawe Covid-19 ariko umuryango we nturabyemeza.
ABO BYEMEJWE KO BAZIZE Covid-19
Mahmud Jibril: Uyu mugabo w’umunya Libiya, yatabarutse kuwa 5 Mata 2020 afite imyaka 68 akaba yarazize Covid-19 k’uko byejwe n’ishyaka rye yari akuriye. Iri shyaka rye yari akuriye, niryo ryahiritse Perezida wa Libiya Coronel Muammar Gaddafi muri 2011. Uyu mugabo wari Minisitiri w’intebe, yaguye mu bitaro byo mu Misiri aho yajyanywe kubera ikibazo cy’umutima,nyuma bakaza gusanga yaranduye covid-19.
Nur Hassan Hussein: Uyu mugabo wabaye Minisitiri w’intebe wa Somalia, yatabarutse kuya 1 Mata 2020 ku myaka 82,aguye mu bitaro I Londre mu Bwongereza, akaba yari Umupilisi ndetse n’umunyamategeko.
Jacques Joaquim Yhombi-Opango: Uyu mugabo wayoboye igihugu cya Repubulika ya Kongo Burazavile, yatabarutse kuwa 30 Werurwe 2020 afite imyaka 81, akaba yaraguye mu bitaro by’I Paris mu Bufaransa. Yayoboye iki gihugu kuva 1977 kugeza 1979 ndetse na Minisitiri w’intebe kuva 1993 kugeza 1996, akaba ariwe wabaye Jenerali wa mbere muri iki gihugu.

Titi leopold

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here