Bibiliya, nk’igitabo gikuru cy’imyemerere ya gikirisitu, isanzwe isobanura uburyo abantu bagomba kubaho no gutwara mu buzima bwa buri munsi. Hari byinshi byanditse muri Bibiliya biganisha ku myifatire, imyitwarire, n’ibikorwa by’inyangamugayo, ariko iyo turavuze ku kibazo cy’imyambarire, cyane cyane ku bagore, abantu benshi bakunze kwibaza niba kwambara ipantalo ari icyaha, cyangwa niba Bibiliya ibivugaho mu buryo bwihariye.
Mu gusubiza icyo kibazo, ni byiza gusobanura uburyo Bibiliya ititaye cyane ku myambaro ku buryo bwa nyir’izina, ahubwo ikibanda ku myitwarire, umutima, n’umugambi umuntu afite. Iyo ugenzuye inyandiko za Bibiliya, nta hantu na hamwe byanditse ko kwambara ipantalo ku mugore ari icyaha. Ariko, hari ibitekerezo n’imyitwarire ishyira imbere imyambarire ifite icyo ivuze mu mico no mu myemerere ya bamwe.
1. Gutegeka kwa kabiri (Deuteronomy 22:5)
Mu gitabo cyo Gutegeka kwa kabiri (Deuteronomy), mu gice cya 22, umurongo wa 5, harimo umurongo ugira uti: “Umugore ntakwiye kwambara ikintu cy’umugabo, n’umugabo ntakwiye kwambara ikintu cy’umugore. Uwikozeho ni icyaha kibi imbere y’Imana.”
Uyu murongo uravugwa cyane mu kubaza ku myambarire y’abagore n’abagabo. Abantu benshi baranenga iki kiganiro, bavuga ko kigamije gufasha kurinda imico myiza n’imyifatire iboneye. Gusa, birakwiye kumenya ko Bibiliya ntivuga ko kwambara ipantalo cyangwa imyambaro y’abagabo ku mugore ari icyaha ku buryo bunoze. Icyo Bibiliya isaba ni uko abantu bakwiye kugira imyitwarire iboneye, kandi kwambara imyenda bisaba kubaha agaciro, ubwiza, no kwirinda imyifatire ishobora gutuma abantu barenga ku mahame ya kinyabupfura.
2. Umutima n’Imyitwarire (1 Timoteyo 2:9-10)
Mu gitabo cya 1 Timoteyo, mu gice cya 2, umurongo wa 9-10, Bibiliya itanga inama ku bagore igira iti: “Nuko nanjye ndasaba ko abagore bose bambara imyenda y’icyubahiro, bafite ubwitonzi, mu buryo butagaragaza uburyarya, ahubwo bakagaragaza ibyiza by’ibikorwa byiza byo gukora iby’umurimo w’Imana, ari byo bikwiye abagore bashaka kubaha Imana.”
Uyu murongo usobanura neza ko imyambarire ya gikirisitu igomba kuba iy’icyubahiro, idahubuka cyangwa ngo iboneke mu buryo bw’amabara atari ngombwa. Icyo Bibiliya ibwira abagore ni ugukora neza, guha agaciro ibyiza by’imyitwarire, kurinda imyitwarire mibi, no kubaha Imana. Iyo ufashe uyu murongo, ubona ko imico iboneye ari yo itanga isura nziza, aho kwambara ipantalo cyangwa indi myenda y’abagabo atari icyaha ahubwo biba biterwa n’uburyo umuntu yitwara mu gihe yambara.
3. Icyo Imyitwarire Ishatse Kuvuga (1 Petero 3:3-4)
Mu gitabo cya 1 Petero, mu gice cya 3, umurongo wa 3-4, Bibiliya ivuga iti: “Ntimukagire ubwiza bwanyu buzanwa n’ibimenyetso by’inyuma, nk’iby’imyenda y’agaciro, cyangwa ibice by’umutwe, cyangwa ibyiza bihenze byo kwambara, ahubwo ubwiza bwanyu bube ku mutima, ari bwo bwiza bw’umutima utuje kandi wicisha bugufi, ari byo Imana ibona nk’iby’agaciro.”
Uyu murongo uratanga igitekerezo cy’ingenzi cy’ukuntu abantu bagomba gushishoza ku byo bateganya kwambara. Bibiliya ishimangira ko ibikurura ubwiza bw’umugore si imyenda gusa, ahubwo ari umutima w’umutekano, ukwicisha bugufi, no kugira imyitwarire myiza. Iyo wita gusa ku byo wambara cyangwa ukibanda ku guhindura imiterere yawe hakoreshejwe imyenda, byaba bikuraho agaciro k’ibyo Bibiliya yifuza kuganisha ku byiza by’umutima.
4. Inama Zihariye ku Myitwarire (Tito 2:3-5)
Mu gitabo cya Tito, mu gice cya 2, umurongo wa 3-5, Bibiliya itanga inama ku bagore igira iti: “Abagore bakuze nabo bagomba kuba abagore bafite umuco mwiza, batabera abandi urugero mu magambo no mu myitwarire. Bagomba kugendera mu kuri, bakagira umwete, kandi bakirinda ubusambo.”
Iyi nyigisho yibanda ku kuba umugore yitwara neza mu mibereho ye, kandi ibi byaba mu buryo bw’imyambarire ndetse n’uko yitwara mu muryango. Nta hantu na hamwe bibiliya ivuga ko kwambara ipantalo ari icyaha, ahubwo ibitekerezeho ku buryo bwo kwitwara mu muryango no kubaha abantu bose.
Ingero Zishingiye Ku Myemerere
- Urugero rwa Esther:
- Mu gitabo cya Esiteri, umwamikazi Esiteri, mu bihe bitari byoroshye, yagiye yambara imyenda itandukanye n’imyambarire y’abagore basanzwe mu gihe cye, ariko yabikoze mu buryo bw’icyubahiro kandi agamije gukora neza mu gihe cy’akazi. Uko kwitwara kwe kwari gushyira imbere igikorwa cye cyo gukiza abantu.
- Urugero rwa Maria (Luka 10:38-42):
- Maria yicaye ku birenge bya Yesu akamwumva, atitaye ku bintu by’inyuma nk’imyambarire, ahubwo yashyize imbere kumenya Ijambo ry’Imana. Aha niho Bibiliya idusaba gushyira imbere umwuka w’ubwenge n’ubutumwa bwiza, aho kwitaho gusa ku buryo umuntu yambara.
Muri make, Bibiliya ntabwo itanga itegeko ryihariye ku kwambara ipantalo ku bagore, ahubwo yibanda ku myitwarire myiza, umutima utuje, n’ukugendera mu nzira z’Imana. Icyo Bibiliya isaba ni ugufata imyambarire nk’igice cy’ubwiza buturuka ku buryo abantu bitwara, bahesha agaciro Imana n’abandi bantu, aho kwitwaza gusa imyenda nk’ibintu by’ingenzi.
Bityo, kwambara ipantalo cyangwa indi myenda y’abagabo si icyaha, ahubwo icyo Bibiliya isaba ni ukugendera mu nzira nziza, kubaha Imana, no kuba umuntu atagira ingeso mbi. Myenda igomba kuba ishusho y’ubwiza bwo mu mutima, aho kwambara ibyiza bidashingiye gusa ku buryo abantu babona.
Pastor Mbaraga.